| Həyatda çox adamlar var
ki,bütün ömrü boyu var-dövlət qazanmağa çalışır,özünü oda-közə vurub
xəzinə toplayır ,son qisməti isə beş-on metr ağ parça olur.Öləndən sonra
da tezliklə unudulur,heç kimin yadında qalmır var-dövlətini isə öz
tərbiyə verdiyi uşaqlar dağıdır.Elə insanlarda var ki,nəinki
var-dövlətini lazım gələndə hətta son qəpiyini də millət,xalq yolunda
sərf etməkdən usanmır.Belələri ədəbi xatirə kimi, gözəl insan kimi
yaddaşlarda qalır,xatırlanırlar.Belə insanların adı tariximizə qızıl
hərflərlə yazılmalıdır.Belə insanllardan biridə
Hacı Zeynalabdin Tağıyev
olmuşdur.Hacı Zeynalabdin Tağıyev 1838-ci ildə Bakı şəhərində anadan
olmuşdur.Atası Tağı başmaqçılıq edib öz zəhməti ilə dolanır,oğlunada
belə nəsihət edirdi :"Oğlum,zəhmətdən qorxma ,çalış ki,axırda özgəyə
möhtac olmayasan."Atası Məmmədtağı oğlunu kiçik yaşlarından öz yanında
işlətmiş zəhmətə alışdırmışdır.O,atasının yanından qaçıb bənna yanında
palçıq qarışdıran olmuş,gündə 6 qəpik qazanmışdır.Dördüncü sinfi
bitirdikdən sonra balaca Zeynalabdin məktəbi buraxır .15 yaşında
daşyonanınlığı,18 yaşında bənnalığı ,sonra da memarlığı öyrənir .O,bir
qədər pul toplayıb Bibi-Heybətdə neft quyusu qazdırdı.Quyu fantan
vurdu.Onun gəliri ilə Zeynalabdin varlandı,səxavətli,xeyirxah milyonçu
oldu.Zeynalabdin Tağıyev Kür və Xəzər sahillərində balıq
vətəgələri,çəllək zavodları,yük və sərnişin gəmiləri saxlayırdı.Onun
Bakıda,Moskvada və başqa yerlərdə imarətləri ,Qubada və Yevlaxda
meşələri var idi.Onu yaratdığı Bakı Ticarət Bankının sədrliyinə
seçmişdilər.Hacı Zeynalabdin Tağıyev böyük maarifçi idi.O,öz xərci ilə
Azərbaycandan uzaqlarda tələbələri oxutdurur,ziyalıların əsərlərini çap
edirir.O,Azərbaycanda bir çox məktəb açmış və onların xərcini
çəkmişdir.Şərqdə ilk qız məktəbini o,açdırmışdır.Bakıdakı bu məktəb bir
neçə ildən sonra qızlar gimnaziyası olmuşdur.Bu gimnaziyada çoxlu ziyalı
yetişmişdir.Zeynalabdin 1895-ci ildə Mərdəkanda yeni üsulda sənət
məktəbi təşkil etmişdi ki,bu da xalqa qiymətli bəxşiş idi.Hacı
Zeynalabdin Tağıyev pulu ilə İranda da məktəblər açdırmışdır.Həmçinin
Gəncədə də qizlar məktəbi açmışdır.Bu məktəblərdə oxuyan yoxsul
balalarının bütün xərclərini Zeynalabdin Tağıyev özü çəkirdi.Bu
xeyirxah,ürəyiaçıq insan milyonçu yetimlər üçün də uşaq evləri də
açmışdır.Tağıyev “Kaspi” mətbəəsini açmış və həmin adda qəzetin
buraxılmasını,bir neçə jurnalın çap olunmasını təşkil etmişdir.Onun pulu
ilə Hindistanda və İranda da qəzet çap etdirilirdi.O,Bakı müsəlmanları
arasında savad yayan”Nəşri-maarif” cəmiyyətinin sədri idi.O,görür
ki,Bakı əhalisi suya görə əziyyət çəkir və qərara gəlir ki, Bakıya su
kəməri çəkdirsin.Ona deyirlər ki,ən yaxşısı və sərfəlisi Kür çayından
kəmər çəkməkdir.Amma Hacı Zeynalabdin buna razı olmur deyir ki,nə xərci
varsa mən ödəyirəm və deyir ki,kəmər Bakıya Dağıstanın Samur çayı
yaxınlığındakı Şollar kəndindən gətirməyi lazım bilir.Su kəmərini çəkmək
üçün çəkmək üçün Hacı Zeynalabdin Almaniyadan mühəndis gətizdirmişdir.Bu
su kəməri üç qat baha başa gəlsə də ,Tağıyev özündən razı qalmışdı. Çarla Tağıyevin söhbətindən kiçik bir parça: -Çar Tağıyeva e`lan edəndəki sən mənim vətəndaşımsan. -Bu Zeynalabdinə ağır təsir etmişdir və o demişdi:Mən sənin deyil,hamı kimi Rus imperiyasının vətəndaşıyam.Xalqımızın sərvətinin,var-dövlətinin Rusiyaya müftə axıdıldığını görən Tağıyev e`tiraz etmişdi. -Çar bu narazlığın səbəbini soruşanda. -Hacı Zeynalabdin cavab vermişdir:Xəzər bizim-kürüsü sizindir,Kür bizim-balığı sizindir,bağlar bizim-meyvəsi sizindir. -Çar e`tiraz edib demişdir:Axı bizdə sizə müəyyən şeylər veririk. -Zeynalabdin rişxəndlə cavab vermişdir:Doğru deyirsiniz,həbsxanalar sizin-məhbuslar bizim. Hacı Zeynalabdin Tağıyev millətimizin fəxridir. ALLAH RƏHMƏT ELƏSİN YATDIĞI YER NURLA DOLSUN!!! İnsanların ən yaxşısı camaatın xeyrinə çalışandır. “Məhəmməd(s.a.s) peyğəmbər” Ağılla dövlət əldə etmək olar,dövlətlə ağıl qazanmaq olmaz. “Qabusnamə”-dən |